Veiligheid is een belangrijk thema. Ook binnen vrijwilligersorganisaties. Mag een kind vrienden worden op Facebook met de huiswerkbegeleider? Mag een vrijwilliger wat bijverdienen door te klussen bij een cliënt? Het is niet altijd even duidelijk waar de grens ligt. Wat kan wel en wat niet? Daarover kun je van mening verschillen. Maar het is belangrijk dat je er binnen je organisatie hetzelfde over denkt. Dan kun je elkaar er ook op aanspreken en grensoverschrijdend gedrag zoveel mogelijk voorkomen. En als het wel gebeurt, adequaat handelen.
Vrijwilligers zien ook dingen bij cliënten of deelnemers die wellicht niet pluis zijn. Ze kunnen signalen oppikken van huiselijk geweld, verwaarlozing of seksueel misbruik. Waar kunnen zij heen met deze signalen? Dit onderwerp is onderdeel van de Meldcode Huiselijk Geweld.
Hoe kun je de sociale veiligheid verbeteren?
1. Bewustwording
De eerste stap die je als vrijwilligerscoördinator of als bestuur moet zetten, is het inventariseren van de risico’s op grensoverschrijdend gedrag. Wees je bewust van het feit dat de vrijwilliger een zekere machtspositie inneemt ten opzichte van de deelnemer/cliënt. Op welke manier zijn de deelnemers of cliënten kwetsbaar? Hoe kun je hen beschermen tegen ongewenst gedrag van vrijwilligers?
2. Bespreekbaar maken
Bespreek de risicosituaties met de beide groepen (vrijwilligers èn deelnemers/cliënten) en stel samen vast wat wel kan en wat niet.
3. Elkaar aanspreken
Zodra duidelijk is wat wel en niet mag, kun je elkaar daarop aanspreken. Vrijwilligers kunnen dit onderling doen, maar vooral de vrijwilligerscoördinator heeft hierin een rol. Feed back geven is een belangrijke vaardigheid, die je kan oefenen tijdens een workshop.
4. Bespreekpunt tijdens kennismaking
Geef het onderwerp veiligheid tijdens een kennismaking met een nieuwe vrijwilliger aandacht. Een verplichte Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) kan bijdragen aan de veiligheid. De vrijwilliger toont hiermee aan dat hij/zij niet veroordeeld is voor ernstige delicten, zoals een zeden- of geweldsdelict. Met het aanvragen van VOG’s maak je het onderwerp veiligheid bespreekbaar en geef je ook een signaal af dat je werk maakt van veilig vrijwilligerswerk. Een VOG aanvragen kan in veel gevallen gratis.